Hòa phiếu đại cử tri
Tại Mỹ, cử tri không trực tiếp bầu tổng thống theo phổ thông đầu phiếu, mà thông qua đại cử tri đoàn, gồm 538 đại cử tri. Các bang được phân bổ số lượng đại cử tri theo quy mô dân số và hầu hết áp dụng cơ chế "người thắng lấy hết", nghĩa là ứng viên thắng phiếu phổ thông ở bang nào sẽ được trao toàn bộ phiếu đại cử tri của bang đó.
Để đắc cử, ứng viên cần nhận tối thiểu 270 phiếu. Hai ứng viên trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay là ông Donald Trump và bà Kamala Harris đang bám đuổi nhau sít sao trong các khảo sát toàn quốc và tại 7 bang chiến trường, khiến kết quả trở nên khó đoán, thậm chí có thể dẫn đến kịch bản chưa từng thấy là cả hai hòa nhau về số phiếu đại cử tri.
Nhiều kịch bản không ngờ có thể xảy ra trong cuộc đua vào Nhà Trắng 2024. Ảnh: Metrópoles
Lịch sử hiện đại Mỹ chưa từng ghi nhận trường hợp hai ứng viên có số phiếu đại cử tri ngang nhau, nhưng giới chuyên gia cho rằng việc ông Trump và bà Harris năm nay cùng đạt 269 phiếu không phải bất khả thi. Nếu ông Trump và bà Harris đều giành được 269 phiếu đại cử tri trong bầu cử năm nay, Hạ viện Mỹ sẽ quyết định ai là tân tổng thống.
Cử tri không trung thành
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra vào ngày 5/11, nhưng kết quả cuối cùng phải chờ đến ngày 17/12 khi các đại cử tri chính thức bỏ phiếu. Thông thường, các đại cử tri sẽ bỏ phiếu cho ứng cử viên chiến thắng trong bang của họ. Tuy nhiên, có hai bang cho phép chia phiếu đại cử tri cho nhiều ứng viên.
Điều thú vị là đôi khi xuất hiện trường hợp "đại cử tri không trung thành", bỏ phiếu cho ứng viên khác với người chiến thắng số phiếu phổ thông trong bang. Theo Scotus, trong lịch sử bầu cử Mỹ đã có 35 đại cử tri từng làm điều này. Trong số đó, 10 trường hợp xảy ra trong cuộc bầu cử năm 2016, với 2 đại cử tri Cộng hòa và 8 đại cử tri Dân chủ.
Các phân tích cho thấy những phiếu bầu này không làm thay đổi kết quả chung cuộc của cuộc bầu cử năm 2016. Tuy nhiên, nếu cuộc bầu cử năm nay diễn ra với kết quả sít sao giữa hai ứng viên, thì những "cử tri không trung thành" hoàn toàn có khả năng tạo ra sự khác biệt và làm thay đổi kết quả cuối cùng.
Trong số các tiểu bang dao động, Georgia và Pennsylvania không có luật nào cấm các đại cử tri không trung thành, trong khi Michigan công nhận phiếu bầu đã thay đổi của đại cử tri không trung thành. Vì vậy, có thể khi hòa 269 phiếu đại cử tri, một hoặc nhiều cử tri không trung thành sẽ bỏ phiếu khác đi và thay làm thay đổi kết quả.
Số phiếu bị ảnh hưởng do bên thứ 3
Thường các ứng cử viên bên thứ 3 (ngoài 2 đảng lớn) có rất ít khả năng chiến thắng trong cuộc bầu cử, song họ cũng có khả năng làm ảnh hưởng đến số phiếu. Năm nay, các ứng cử viên thứ 3 đang "cạnh tranh" với ông Donald Trump và bà Kamala Harris là Cornel West (71 tuổi, ứng viên độc lập), Jill Stein (74 tuổi, đảng Xanh), Chase Oliver (39 tuổi, đảng Tự do), Claudia De la Cruz (42 tuổi, đảng Chủ nghĩa xã hội và Giải phóng PSL) và Robert F. Kennedy Jr. (70 tuổi, ứng viên độc lập).
Ứng cử viên tổng thống của bên thứ 3 được bàn tán nhiều nhất là Robert F. Kennedy Jr. khi có tên trên phiếu bầu ở một số tiểu bang dao động. Ông dừng tranh cử vào tháng 8 và chuyển sang ủng hộ ông Donald Trump.
Từ đó đến nay, ông Kennedy đã trải qua các quá trình để bỏ tên mình khỏi phiếu bầu ở 10 tiểu bang, nhằm không ảnh hưởng đến cơ hội của ông Trump. Hiện, ông vẫn có tên ở Michigan và Wisconsin.
Trong trường hợp ông Kennedy hoặc các ứng viên thứ 3 khác có thể giành được nhiều phiếu bầu phổ thông hơn biên độ chiến thắng của bà Harris hoặc ông Trump các tiểu bang đó, kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay có thể bị ảnh hưởng.
