Nhà sản xuất fentanyl lớn
Báo cáo hồi tháng 10/2019 của Cơ quan Quản lý Ma túy (DEA) từng xác định băng đảng Sinaloa của Mexico là "nhà sản xuất và buôn bán fentanyl quy mô lớn từ Mexico vào Mỹ".
Được biết, fentanyl là thuốc giảm đau opioid tổng hợp giống như morphine, nhưng rẻ hơn và mạnh gấp 50-100 lần. Trên thị trường Mỹ, fetanyl ngày càng thay thế heroin. Số ca tử vong do sử dụng quá liều fentanyl cũng tăng cao ở Mỹ.
Năm 2018, fentanyl và các loại ma túy tổng hợp tương tự chiếm 50% trong số 67.367 ca tử vong do sử dụng ma túy quá liều ở Mỹ. Theo Hiệp hội Y khoa Mỹ, năm 2020, tình trạng sử dụng quá liều tiếp tục tăng vọt trong đại dịch COVID-19. Hơn 40 tiểu bang của Mỹ khi ấy đã báo cáo tỷ lệ tử vong do ma túy gia tăng, đặc biệt là từ các loại chất gây nghiện như fentanyl.
Trước đây, vùng núi của các bang Sinaloa và Guerrero (Mexico) được tạo thành từ những đồn điền nhỏ chắp vá, nơi những người nông dân tự cung tự cấp kiếm sống bằng cách trồng cần sa và cây thuốc phiện. Tuy nhiên, hiện nay, những loại cây trồng đó đang được thay thế trên thị trường khi các phòng thí nghiệm chuyên sản xuất các lô hàng ma túy tổng hợp.
Tại một phòng thí nghiệm như vậy, chỉ có hơn một vài chiếc bàn giữa khu rừng rậm rạp gần thủ phủ của bang, ông Culiacán, một nhà hóa học và trợ lý của ông ta đang nghiên cứu một lô thuốc mới. Cả hai người đàn ông đều mặc áo liền quần màu trắng và đeo mặt nạ phòng độc.
Trao đổi với Guardian, ông Culiacán cho hay: "Fentanyl mang lại lợi nhuận cao hơn. Mỗi người chỉ cần một viên. Vậy nên khi chúng tôi vận chuyển 10.000 viên, sẽ có tới 10.000 người sử dụng chúng".
Trong khi trộn hỗn hợp bột trắng, nhà hóa học tiếp tục: "Tôi biết rằng loại thuốc này sẽ gây ra sự phụ thuộc nhưng đó là những gì tôi muốn. Người khác chỉ cần dùng một viên và họ sẽ cần tiếp tục sử dụng".
Fentanyl mang lại lợi nhuận cực cao khi sản xuất. Trong khi cây thuốc phiện cần nhiều mẫu đất và hàng tháng trời chăm sóc, loại thuốc cực mạnh này chỉ cần một lực lượng lao động và cơ sở hạ tầng tối thiểu. Một báo cáo của DEA năm 2019 ước tính rằng mỗi viên thuốc fentanyl chỉ tốn 1 USD chi phí sản xuất và được bán ra ở Mỹ với giá cao gấp 10 lần.
Cơ hội mới
Trước đây, hầu hết fentanyl lưu hành tại Mỹ đều đến từ Trung Quốc. Nhưng điều đó đã thay đổi khi quy định quốc tế được thắt chặt vào năm 2017 và Trung Quốc trấn áp hoạt động sản xuất loại thuốc này vào năm 2019. Việc vận chuyển xuyên lục địa trở nên khó khăn nhưng về cơ bản Trung Quốc vẫn là nơi xuất khẩu fentanyl chính.
Khi ấy, các băng đảng ma túy đã nhận thấy cơ hội mới để tham gia thị trường này với vai trò trung gian.
Với mạng lưới được thiết lập vững chắc, băng đảng Sinaloa có đù điều kiện để mở rộng sang lĩnh vực ma túy tổng hợp. Một bản ghi nhớ của DEA được phát hành thông qua "BlueLeaks" đã mô tả hệ thống vận chuyển ma túy có tổ chức cao của băng đảng này bao gồm các nhà kho ở biên giới và các nhà phân phối trên khắp Mỹ.
Ông Falko Ernst, nhà phân tích cấp cao của Mexico tại International Crisis Group ở Mexico, giải thích: "Lợi nhuận mà họ thu được từ fantanyl là do tổng hợp và tinh chỉnh sản phẩm thành dạng có thể tiêu thụ được".
Trong khi các băng đảng khác thường tổ chức hoạt động theo chiều dọc, họ thường chuyển sang các mạng lưới độc lập để thực hiện hoạt động hậu cần hoặc rửa tiền.
"Trong khi tên của những băng đảng ma túy khác dần biến mất, mạng lưới buôn bán của họ vẫn tồn tại vì mạng lưới này ít bị phát hiện. Sinaloa giữ bí mật các hoạt động của mình. Họ không công khai và ít bị ảnh hưởng bởi sự biến động thị trường", ông Ernst.
Minh Hạnh (Theo Guardian)
