Rạng sáng 17/ 2/1979, Trung Quốc bất ngờ đưa quân tràn qua b?ên g?ớ?, đồng loạt tấn công 6 tỉnh b?ên g?ớ? lãnh thổ V?ệt Nam từ Pa Nậm Cúm (La? Châu) đến Pò Hèn (Quảng N?nh) vớ? ch?ều dà? 1.200 km.
Trước đó, tháng 1/1979, V?ệt Nam mở ch?ến dịch Tây Nam lật đổ chế độ d?ệt chủng Khmer đỏ tạ? Campuch?a, Phó Thủ tướng Trung Quốc Đặng T?ểu Bình đã tuyên bố "sẽ dạy cho V?ệt Nam một bà? học".
Thờ? đ?ểm Trung Quốc tấn công, tổng lực lượng phòng thủ của V?ệt Nam tạ? các tỉnh b?ên g?ớ? phía Bắc chỉ có khoảng 50.000 quân. Trong kh? đó, Trung Quốc sử dụng 9 quân đoàn chủ lực và 32 sư đoàn bộ b?nh độc lập; 6 trung đoàn xe tăng, 4 sư đoàn, nh?ều trung đoàn pháo b?nh, phòng không cùng hàng trăm pháo hạng nặng, hàng nghìn súng cố? và dàn hỏa t?ễn. Quân Trung Quốc ước lượng có 600.000 ngườ?, gấp hơn 10 lần lực lượng tham ch?ến thực tế của V?ệt Nam.
Ngày 20/2, Trung Quốc tăng cường lực lượng ch? v?ện, mở các đường tấn công mớ? vào đ?ểm cao nhằm t?ến xuống phía nam Đồng Đăng. Quân và dân Lạng Sơn bám trụ trận địa, đánh trả mạnh mẽ các mũ? tấn công phía trước, phía sau của địch, buộc quân xâm lược phả? co về đố? phó và bị đẩy lù? ở nh?ều mặt trận.
Đến ngày 27/2, Trung Quốc tung thêm một quân đoàn nhằm vào thị xã Lạng Sơn dùng ch?ến thuật b?ển ngườ? hòng xâm ch?ếm các mục t?êu quan trọng. Cuộc ch?ến d?ễn ra quyết l?ệt g?ữa 2 quân đoàn tăng cường của Trung Quốc và lực lượng vũ trang địa phương V?ệt Nam. Ở đ?ểm cao 417, đoàn An Lão đã đánh bật hàng chục đợt tấn công, loạ? khỏ? vòng ch?ến đấu trung đoàn 850 của Trung Quốc.
Tạ? hướng Cao Bằng, ha? quân đoàn tăng cường của Trung Quốc hình thành ha? cánh quân lớn từ phía tây bắc theo đường Thông Nông đánh xuống và từ phía đông bắc qua Thạch An, Quảng Hòa đánh lên nhằm hợp đ?ểm ở thị xã Cao Bằng. Cả ha? cánh quân đều bị bộ độ? địa phương và dân quân Cao Bằng đánh chặn. Ngày 12/3, quân Trung Quốc tháo chạy.
Trên tuyến Hoàng L?ên Sơn, mờ sáng 17/2, các sư đoàn tuyến 1 của ha? quân đoàn Trung Quốc ồ ạt tấn công toàn b?ên g?ớ? Hoàng L?ên Sơn từ phía tây bắc đến đông bắc thị xã Lào Ca?. Cùng vớ? v?ệc đánh nh?ều mũ? vào các huyện Bát Xát, Mường Khương, bắn pháo dữ dộ? vào thị xã, quân Trung Quốc đồng thờ? bắc cầu qua sông Nậm Th?, cho xe tăng và bộ b?nh t?ến vào thị xã Lào Ca? và khu vực Bản Ph?ệt. Dân quân, tự vệ thị xã cùng các lực lượng vũ trang ở đây đánh trả quyết l?ệt. Sau 7 ngày, ha? quân đoàn Trung Quốc không qua nổ? trận địa đánh chặn, phục kích của quân và dân Hoàng L?ên Sơn…
Ngày 5/3/1979, V?ệt Nam ra lệnh tổng động v?ên toàn quốc. Cùng ngày, Trung Quốc tuyên bố "hoàn thành mục t?êu ch?ến tranh" và rút quân. Ngày 7/3, thể h?ện th?ện chí hòa bình, V?ệt Nam tuyên bố cho phép Trung Quốc rút quân. Đến ngày 18/3, Trung Quốc hoàn thành v?ệc rút quân.
Theo số l?ệu công bố, trong 1 tháng t?ến hành cuộc xâm lược chớp nhoáng, quân Trung Quốc đã gây ra những tổn thất nặng nề cho V?ệt Nam: Các thị xã Lạng Sơn, Cao Bằng, thị trấn Cam Đường bị hủy d?ệt hoàn toàn, hàng chục nghìn ngườ? th?ệt mạng trong đó có nh?ều phụ nữ và trẻ nhỏ. Về phía Trung Quốc, theo nhà sử học G?lles Fér?er, cuộc ch?ến này đã kh?ến khoảng 25.000 lính Trung Quốc th?ệt mạng và gần 500 xe bọc thép hoặc pháo bị phá hủy.
G?ớ? quan sát cho rằng, thay vì dạy cho V?ệt Nam một bà? học, Trung Quốc đã học được bà? học quân sự đắt g?á.
H.T(theo Dân V?ệt)
