1. Tổng thống Barack Obama hoàn toàn trong sạch trong vụ này?
Câu hỏ? này thực sự chưa có câu trả lờ? rõ ràng. Tờ Wall Street đưa t?n, một báo cáo nộ? bộ về các chương trình g?ám sát của Mỹ t?ết lộ rằng NSA đã nghe lén các cuộc đ?ện thoạ? khoảng 35 nhà lãnh đạo thế g?ớ? và Nhà Trắng đã yêu câu chặn một số cuộc.
Tổng thống Mỹ Barrack Obama
Đ?ều đó kh?ến dư luận băn khoăn rằng chẳng lẽ Tổng thống Obama không b?ết gì về những chương trình này suốt gần 5 năm tạ? nh?ệm.
Chủ tịch Ủy ban Tình báo, bà D?anne Fe?nste?n khẳng định cả ông Obama và các nhân v?ên của bà đều không b?ết gì về chương trình theo dõ? các cuộc gọ? của các nhà lãnh đạo đồng m?nh, ví dụ như Thủ Tướng Đức Angela Merkel.
Một quan chức cao cấp của chính phủ Mỹ xác nhận vớ? hãng t?n CNN rằng, Nhà Trắng không b?ết gì về chương trình này cho tớ? kh? những báo cáo nộ? bộ được đưa ra trong mùa hè, sau kh? một số cuộc nghe lén bị chặn.
Tuy nh?ên, gần đây, Mỹ mớ? chấm dứt v?ệc nghe lén các cuộc gọ? của bà Markel, vị quan chức này cho b?ết.
2. Obama đứng sau chương trình theo dõ??
Một quan chức khác của Mỹ t?ết lộ, Obama nhận được những tà? l?ệu ch? t?ết mô tả về các chương trình theo dõ? này.
Chương trình g?ám sát nhằm vào các nhà lãnh đạo của một số nước mà ông Obama nhận được những thông t?n tóm tắt. Dư luận chưa rõ tà? l?ệu này có đề cập tớ? bà Markel hay không.
Thật vô lý kh? nghĩ rằng Tổng thống Obama l?ên quan đến chương trình này hay ông là ngườ? đưa ra những quyết định về các mục t?êu tình báo cá nhân, một quan chức chính phủ cấp cao khác phát b?ểu. Tổng thống chỉ phê chuẩn những ưu t?ên về tình báo và đó là trách nh?ệm của chính quyền Obama nhằm xác định cách thức thực h?ện nó.
Lờ? g?ả? thích này nhận được sự ủng hộ của cựu quan chức cấp cao trong chính phủ, ngườ? từng làm trong bộ phận an n?nh quốc g?a ở Nhà Trắng.
3. Obama đóng va? trò gì trong chương trình theo dõ??
Đây là câu hỏ? then chốt.
L?sa Monaco, cố vấn an n?nh và chống khủng bố của Tổng thống Obama thừa nhận rằng “vụ Mỹ nghe lén đã tạo ra những thách thức to lớn trong những mố? quan hệ của Mỹ”.
Tổng thống đã yêu cầu NSA đưa ra một “báo cáo về chương trình theo dõ?, bao gồm cả v?ệc theo dõ? các đố? tác nước ngoà?”. Dự k?ến, báo cáo này sẽ hoàn th?ện vào cuố? năm.
Trong kh? ngày càng có nh?ều những cáo buộc về vụ Mỹ nghe lén và vấn đề trở nên khó khăn về mặt ngoạ? g?ao, dư luận vẫn chưa rõ về v?ệc ông Obama đã nó? gì và làm gì trong chương trình theo dõ? này.
4. A? tức g?ận về vụ v?ệc này?
Những tuyên bố mớ? nhất về chương trình g?án đ?ệp kh?ến các nhà lãnh đạo châu Âu và Mỹ Lat?n tức g?ận. Họ từng cáo buộc chính phủ Mỹ v? phạm luật, kêu gọ? các nhà ngoạ? g?ao Mỹ g?ả? thích rõ và cho b?ết lòng t?n của họ đố? vớ? Mỹ đã lung lay.
Tạ? Đức, một số nhà lãnh đạo đề nghị xem xét lạ? những thảo luận về thỏa thuận thương mạ? tự do châu Âu vớ? Mỹ.
Tạ? Mỹ, một số ngườ? lập luận rằng chương trình theo dõ? là một hành động chung trong các mố? quan hệ quốc tế, kể cả đố? vớ? các nước đồng m?nh.
5. Mỹ hy vọng nhận được đ?ều gì?
Mỹ tuyên bố các chương trình g?ám sát của họ là vì mục đích ngăn chặn những âm mưu khủng bố. Tuy nh?ên, có nh?ều lý do về mặt lợ? ích chính trị trong các cuộc nghe lén đ?ện thoạ? của các nhà lãnh đạo thế g?ớ?.
Chẳng hạn như, cuộc nghe lén đ?ện thoạ? của bà Merkel vào năm 2010 trong bố? khách khủng hoảng tà? chính đang d?ễn ra ở Khu vực đồng t?ền chung châu Âu Eurozone. Kh? đó, bà Merkel đóng va? trò chủ chốt.
Mỹ cũng muốn thu thập càng nh?ều thông t?n về những hoạt động của các nước khác, như Syr?a và Iran, để đưa ra quyết định r?êng của họ về các chính sách ngoạ? g?ao quan trọng.
Cựu phó tổng thống D?ck Cheney thừa nhận trong một buổ? phỏng vấn vớ? CNN rằng Mỹ có mục t?êu về lợ? ích kh? thực h?ện các cuộc theo dõ? đố? vớ? một quốc g?a hay một nhà lãnh đạo, thậm chí là đồng m?nh.
“Chúng tô? có hệ thống tình báo rất tốt trên khắp thế g?ớ? để đố? phó vớ? mọ? vấn đề. Nước Mỹ đã bị tổn thương trong sự k?ện 11/9 và bạn không bao g?ờ b?ết được bạn sẽ cần gì chỉ kh? bạn cần nó”, Cheney phát b?ểu.
Song Tú (Theo CNN)
