Mặc dù đến làng Lũng Vỵ, xã Đông Phương Yên (Chương Mỹ, Hà Nội) – nơi nổi tiếng với nghề mây tre đan sau những ngày mưa liên tiếp nhưng hai mương nước ven con đường dẫn vào làng vẫn đen sẫm, bốc mùi khó chịu.
Trưởng thôn Phan Ngọc Thiên cho biết, nơi đây là vùng trũng nhất của xã Đông Phương Yên, các nguồn nước chảy ngược về làng, chảy ra ruộng đồng. Bên cạnh đó, công trình thuỷ lợi máng C7 của huyện Chương Mỹ phục vụ tiêu nước chạy bao quanh làng lâu nay đã trở thành dòng kênh để các hộ gia đình sản xuất mây tre đan xả thuốc nhuộm trực tiếp xuống, chưa kể một doanh nghiệp sữa hoạt động trong khu vực từ năm 2000 cũng xả trực tiếp xuống máng tiêu này.
Cuốn sổ ghi lại danh sách người đã mất năm 2014 của làng Lũng Vy, chữ K là ký hiệu của bệnh ung thư |
Bên cạnh đó, những gia đình hoặc các cơ sở sản xuất mây tre đan nhỏ chủ yếu sử dụng lưu huỳnh dạng bột (diêm sinh) để ủ sấy sản phẩm bởi lưu huỳnh vừa có tác dụng chống mốc, mọt vừa có tác dụng làm trắng, lên màu vàng đẹp cho nhiều mặt hàng mây tre. Hơn nữa do giá thành của lưu huỳnh rất rẻ, cách sử dụng ủ sấy đơn giản nên dù biết đây là một chất độc hại nhưng người dân trong thôn vẫn bất chấp sử dụng.
Giở cuốn sổ ghi lại những người chết trong thôn, ông Nguyễn Văn Tôn, Hội trưởng hội Người cao tuổi thôn Lũng Vỵ cho biết, trong 15 trường hợp qua đời của thôn năm 2014 chỉ có duy nhất 3 trường hợp chết do tuổi già, còn lại đều chết do ung thư.
Tại ngôi nhà của ông Phan Ngọc H. (qua đời năm 2014 vì bệnh xơ gan cổ chướng, khi mới 54 tuổi), vợ và con trai ông khẳng định, ông không hay uống bia rượu và hút thuốc lá cũng như bất kỳ chất gây nghiện nào có hại.
Thử vục tay vào chậu nước mới bơm lên từ giếng của nhà một người dân trong thôn tên Tôn, chúng tôi thấy ngay mùi tanh, khét, nước đục và nổi váng trên bề mặt. Được biết, 100\% hộ dân Lũng Vỵ hiện nay đều sử dụng nước giếng khoan, tuy nhiên cũng chỉ dám dùng nước để tắm giặt chứ không dùng cho ăn uống. “Men răng của dân làng Lũng Vỵ bị xỉn màu và xấu hơn so với men răng của người dân ở các vùng xung quanh” , anh Long, sống ở thôn này cho biết.
Một ngôi làng khác cũng nằm trong bản danh sách "10 làng ung thư" là làng Thống Nhất, xã Đông Lỗ (Ứng Hoà, Hà Nội). “Đeo đuổi” ngôi làng nhỏ bé là con sông Nhuệ thảm thương do bị ô nhiễm nặng bởi rác thải sinh hoạt và sản xuất, nước chuyển màu đen kịt. Năm ngoái, trong thôn có năm trường hợp mất vì ung thư còn từ đầu năm 2015 đến nay đã có hai người mất vì căn bệnh quái ác này.
Ông Nguyễn Trí Thức, trưởng thôn Thống Nhất cho biết: “Khoảng 40 năm về trước, nước sông Nhuệ qua làng trong như nước suối. Sáng sớm, mở mắt nhìn xuống có thể thấy hến dưới đáy sông. Nhưng hiện nay, sông bị nhiễm bẩn, nhúng chân xuống một lúc là đã bị ửng đỏ và ngứa”. Trước sự chứng kiến của chúng tôi, ông Thức dùng ấm trà nguyên chất vừa pha làm chất thử cho chậu nước mới bơm lên từ giếng nhà, nước trắng lập tức chuyển sang màu tím đen. Điều này cho thấy nguồn nước bị nhiễm sắt rất nặng. Tương tự như ở Lũng Vỵ, nguồn nước máy sạch cũng là điều mà dân làng Thống Nhất khao khát hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Nguyễn Đình Bảng, nguyên cán bộ giảng dạy phòng Hoá Môi trường – đại học KHTN cho biết, dựa trên kết quả phân tích mẫu nước tại làng ung thư Thống Nhất có thể loại trừ ngay yếu tố kim loại nặng; hàm lượng asen (một trong những nguyên nhân gây ung thư) cũng chưa vượt quá giới hạn cho phép: 0,05mg/l. PGS. Bảng tỏ ra băn khoăn về kết quả xét nghiệm mẫu nước và cũng không thể đưa ra lời giải thích chính xác cho nguyên nhân bùng phát bệnh ung thư nơi đây.
Được biết, đã có nhiều đoàn nghiên cứu đến đây nhưng nguyên nhân của những cái chết vì ung thư ở ngôi làng này thì vẫn chưa có lời giải đáp.
| Các ngôi làng đều có nguồn nước ô nhiễm Theo kết quả khảo sát 37 làng ung thư trải dài khắp cả nước vào năm 2011 của dự án “Điều tra tìm kiếm nguồn nước hợp vệ sinh phục vụ cấp nước sinh hoạt cho một số làng ung thư Việt Nam – giai đoạn I” do Liên đoàn Quy hoạch và điều tra tài nguyên nước miền Trung thuộc bộ Tài nguyên môi trường thực hiện, đã có 1.136 người chết vì các bệnh ung thư ngoài ra còn có 380 người ở các xã lân cận cũng chết bởi căn bệnh quái ác này. Điểm chung của các ngôi làng này là nguồn nước sử dụng đều bị ô nhiễm. |
NGUYỄN TRẦN CHUNG
